خانم دكتر نیاز هنرور
متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی
دانشیار پیشین دانشگاه علوم پزشکی تهران
فلوشیپ تحقیقاتی دانشکده پزشکی هاروارد دپارتمان نورولوژی
آیا تاکنون چیزی در خصوص شروع غذای جامد نوزاد با روش BLWشنیده اید؟!
بزرگ شدن نوزادان و شروع تغذیه تکمیلی در آنها اغلب با چالش هایی مواجه بوده است. لذا روش های مختلفی پیشنهاد گردیده است که می توان از آنها بهره برد.
شروع تغذیه تکمیلی در نوزادان یکی از مراحل رشد می باشد که معمولا از 6 ماهگی شروع می شود ولی بسته به شرایط بالینی کودک می تواند در 4 ماهگی نیز اتفاق بیفتد. در این خصوص بایستی این نکات را حتما مدنظر قرار دهید که، برای شروع تغذیه تکمیلی نیاز است که کودک بتواند سر خود را بالا بگیرد و بنشیند؛ به غذا خوردن علاقه نشان دهد؛ و نهایتاً غذا را تف نکند و در دهان خود جابه جا کند. بنابراین، بهتر است در زمان مناسبی تغذیه تکیملی شروع گردد. چرا که قبل از آن نوزادان از مهارت های لازم برای بلع برخوردار نمی باشد. آنها بجای بلع غذا، آن را با زبان خود از دهان خارج می سازند.
هیچ قاعده و قانون خاصی وجود ندارد که تحت آن گفته شود نوزادان بایستی ابتدا از چه مواد غذایی جامدی شروع کنند اما اکثر والدین با سرآل تک غله ای و سبزیجات پوره شده شروع می کنند. میوه معمولاً کمی دیرتر به نوزاد داده می شود تا سبب نشود شیرینی را به غذاهای دیگر ترجیح دهد.
تاثیر انتخاب روش مناسب در این دوره رشدی کودک بر عادات غذایی او در مراحل بعدی زندگی، اهمیت موضوع را دوچندان می کند. وقتی صحبت از تغذیه نوزادان می‌شود، رویکردهای مختلفی مطرح می باشد؛ اولی تغذیه به رهبری نوزاد، یکی غذا دادن با قاشق و دیگری تغذیه ترکیبی می باشد.
BLW با رویکرد تغذیه به رهبری کودک، روشی کمکی و جایگزین برای آشنا کردن نوزادان با غذاهای جامد و شروع غذای جامد نوزادان است. در این روش صبر و حوصله والدین کمک میکند تا نوزاد به تنهایی غذا را کشف و مورد بررسی قرار دهد، سرعت خوردن خود را تنظیم نماید و خود را جزئی از تجربه صرف غذا با خانواده سازد. نوزادی که با قاشق به او غذا داده می شود از کنترل کمتری در خصوص میزان غذای دریافتی برخوردار است. شخص تغذیه کننده سرعت آن را کنترل می کند و بجای نوزاد او است که تصمیم می گیرد چه زمان کار او تمام می شود. نوزادی که خود به طور مستقل غذا می خورد می تواند در خصوص آنچه دوست دارد بخورد و میزان غذا تصمیم بگیرد.
در روش BLW به آن ها اجازه می دهیم تا خودشان به تنهایی و مستقل و بدون کمک غذا بخورند. در این روش، غذا در قطعات ضخیم به اندازه انگشت ارائه می‌شود و نرم است و به راحتی بین انگشتان دست کوبیده و له می‌شود. به این ترتیب غذا هم راحت در دست است، اما در عین حال خطر خفگی کمی دارد. در این روش اگر طرز تهیه غذای انگشتی برای نوزاد را به خوبی بدانید، می‌توانید غذاهای بهتری تهیه کرده و در اختیار کودک قرار دهید. در روش BLW قاشق وجود ندارد و کودک با انگشتان و دستان خود تغذیه میکند. این تکنیک فواید زیادی دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
علت انتخاب روش BLW چیست؟
بین درگیر شدن حس لامسه کودک و پذیرش بیشتر نسبت به غذا ارتباط مستقیم وجود دارد. هر چه کودک بیشتر با غذا بازی کرده و آن را لمس کند؛ بیشتر مشتاق خوردنش خواهد بود و امکان بدغذایی اش در آینده کمتر است. همچنین کودک یاد می‌گیرد که مستقل غذا بخورد و برای هر وعده مجبور نباشید که خودتان به او غذا بدهید. در این روش می توانید تکه‌هایی از غذایی که برای خودتان آماده می کنید را قبل از آنکه به آن ادویه یا نمک بزنید جدا کرده و به کودک بدهید، بنابراین کمتر درگیر پخت و پز جداگانه می شوید.
مزایای روش BLW
- استقلال: کودک یاد می‌گیرد که به طور مستقل غذا بخورد و به آنچه که می‌خورد کنترل کامل داشته باشد.
- رشد: کودک مهارت‌های حرکتی درشت، ظریف و دهانی را تمرین میکند.
- کنترل اشتها: کودک مسئول این است که چقدر غذا بخورد و یاد می‌گیرد در صورت سیر شدن غذا را متوقف کند.
- تنوع: کودک بافت‌ها و طعم‌های مختلفی را می‌خورد که ممکن است بعدا از بدغذایی او جلوگیری کند.
- سهولت: کودک (اغلب) آنچه را که شما می‌خورید، می‌خورد و کمتر به وعده‌های غذایی جداگانه نیاز دارد.
- ارزانتر: کودک غذای واقعی می‌خورد.
- وعده‌های غذایی خانوادگی: کودک با شما غذا می‌خورد.
- غذا خوردن بیرون از خانه: برای اینگونه کودکان غذا خوردن در رستوران‌ها راحت‌تر است، زیرا کودک می‌تواند غذای کامل بخورد.
- موفقیت: نوزادان به خوردن آنچه شما می‌خورید، تمایل بیشتری دارند.
- تفریح واقعی: نوزادان از لمس کردن، بازرسی و چشیدن طعم‌ها و بافت‌های مختلف لذت می‌برند.
معایب
- کثیف‌کاری: وقتی بچه‌ها خودشان غذا می‌خورند، کثیف‌کاری زیادی می‌شود.
- ضایعات مواد غذایی: در این روش معمولا حجمی از غذا قابل خوردن نیست، زیرا به سفره، میز غذا لباس و … مالیده می‌شود.
- اسراف: بخشی از غذا به دلیل مالیدن شده به هر جا قابل خوردن نیست,
مواد غذایی مناسب برای شروع غذای جامد با روش BLW
به طور کلی هر ماده غذایی که بتوانید آن را به اندازه انگشت کوچک کنید، برای این روش تغذیه مناسب هستند. البته به سن کودک و ماده غذایی که به او ارائه می‌دهید، حتما توجه داشته باشید. از جمله این مواد غذایی عبارتند از:
- برش‌های کشیده‌ای از سب زمینی پخته یا تنوری
- قاچ‌های سیب زمینی شیرین بو داده
- تکه‌های سیب پوست کنده
- بروکلی بخارپز (به اندازه کافی بزرگ برای نگه داشتن کودک)
- برش های هندوانه، طالبی و …
- برش ضخیم انبه
- موز
- انواع گوشت کاملا پخته شده و ریز شده
نکاتی مهم در خصوص روش تغذیه BLW:
- اگر شروع به دادن مواد جامد کردید و کودک اصلا علاقه‌مند به نظر نمی‌رسد، اشکالی ندارد. چند روز یا چند هفته صبر کنید و دوباره شروع کنید. هر کودک جدول زمانی منحصر به فرد خود را دارد.
- کودک را با لباسی مخصوص این کار از کثیف شدن محافظت نمایید.
- کف زمین آشپزخانه را با پهن کردن روزنامه ای تمیز نگه دارید.
- اگر می خواهید خودتان نیز تمیز بمانید، از یک پیشبند آشپزخانه استفاده کنید.
- غذاهای نرم را مستقیما بر روی سینی کالسکه نوزاد قرار دهید.
- در نظر داشته باشید که این روش با کمی کثیف کاری همراه است.
- از عدم موفقیت خود و نوزاد نا امید نشوید.
- برای این کار استمرار عمل داشته باشید.
- آن قدر ادامه دهید تا موفق شوید.
- سعی کنید آرامش داشته باشید.
- به کثیف کاری های نوزاد واکنش بدی نشان ندهید.
- رفلکس گگ (gag) را در نظر داشته باشید. باید بدانید که نفس کشیدن با خفگی متفاوت است و اغلب نشانه این است که کودک دارد یاد می گیرد که غذا را در دهان خود جابجا کند و آن را از دهانش بیرون بیاورد. در واقع این مهارتی است که باید یاد بگیرد.
- هنگام ارائه غذا در کنار کودک باشید و او را تنها رها نکنید.
- سخت‌گیر نباشید و اجازه دهید کودک آزاد باشد و مستقلانه عمل کند.
- در این روش هم حتماً با تست حساسیت پیش بروید و هر سه روز ماده غذایی جدیدی به کودک معرفی کنید.
- با یک غذای جدید در روز یا هر چند روز یکبار شروع کنید.
- بافت غذاهایی را که پیشنهاد می‌کنید، تغییر دهید تا از همان ابتدا کودک را در معرض تنوع غذایی قرار دهید.
- آب را در یک فنجان کوچک به کودک ارائه دهید.
- به یاد داشته باشید که شیر مادر یا شیر خشک در چند ماه اول خوردن مواد جامد، گرسنگی کودک را برطرف می کند. انتظار نداشته باشید در این سن مواد جامد جایگزین تغذیه با شیر شوند.
References:
- Williams Erickson L, Taylor RW, Haszard JJ, Fleming EA, Daniels L, Morison BJ, et al. Impact of a modified version of baby-led weaning on infant food and nutrient intakes: the BLISS randomized controlled trial. Nutrients. 2018;10(6):740.
- Brown A, Jones SW, Rowan H. Baby-led weaning: the evidence to date. Current nutrition reports. 2017;6:148-56.
- Jones SW, Lee M, Brown A. Spoonfeeding is associated with increased infant weight but only amongst formula‐fed infants. Maternal & child nutrition. 2020;16(3):e12941.
- Bocquet A, Brancato S, Turck D, Chalumeau M, Darmaun D, De Luca A, et al. “Baby-led weaning”–Progress in infant feeding or risky trend? Archives de Pédiatrie. 2022.
- Martinón-Torres N, Carreira N, Picáns-Leis R, Pérez-Ferreirós A, Kalén A, Leis R. Baby-Led weaning: what role does it play in obesity risk during the first years? A systematic review. Nutrients. 2021;13(3):1009.
نظر شما چیست؟